ដូចទស្សនាវដ្ដីមនោរម្យ.អាំងហ្វូ បានជូនដំណឹង ក្នុងអត្ថបទមុនរបស់ខ្លួនរួចហើយ ពីគម្រោងរបង្កើតរដ្ឋាភិបាល​និរទេសខ្លួន នៅ​ក្រៅប្រទេស របស់លោក ថាក់ស៊ីន ស៊ីណាវ៉ាត្រា អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ ដែលត្រូវយោធាបណ្ដេញ​ចេញពីអំណាច នៅឆ្នាំ២០០៦ ហើយសព្វថ្ងៃកំពុងរស់នៅនិរទេសខ្លួន នៅក្រៅប្រទេស។ នៅក្នុងអត្ថបទនេះ ទស្សនាវដ្ដី​នឹងលើកយក ការ​ពន្យល់របស់លោក រ៉ូប៊ែរ អាស្ទឺដាម (Robert Amsterdam) ទីប្រឹក្សាច្បាប់របស់លោក ថាក់ស៊ីន ដែលបញ្ជាក់​អះអាង​កាន់តែច្បាស់ឡើង ស្ដីពីរដ្ឋាភិបាលថៃនៅក្រៅប្រទេសនេះ។

រូបពីរនាក់បងប្អូន យីងឡាក់ និងថាក់ស៊ីន ដែលក្រុមអាវក្រហមយកមកតាំង នៅក្នុងបាតុកម្មរបស់ពួកគេកន្លងមក។ (រូបថត AFP/Getty Images)

នយោបាយថៃ - «បន្ទាប់ពីរដ្ឋប្រហាយោធា ដែលបានកើតឡើងដោយខុសច្បាប់ កាលពីថ្ងៃព្រហស្បត្តិ៍ ទី២២ ខែ​ឧសភាកន្លងមកនេះ រដ្ឋាភិបាលថៃនិរទេសខ្លួន នៅក្រៅប្រទេសមួយ ត្រូវបានគ្រោងរៀបចំ ឲ្យមានរូបរាងឡើង» នេះ​ជាការប្រកាស​របស់ លោក រ៉ូប៊ែរ អាស្ទឺដាម ទីប្រឹក្សាច្បាប់របស់ លោក ថាក់ស៊ីន ស៊ីណាវ៉ាត្រា អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រី​ស្របច្បាប់ របស់​ប្រទេសថៃ ដែលត្រូវបានរដ្ឋប្រហារកាលពីឆ្នាំ២០០៦ បណ្ដេញចេញពីអំណាចដែរ។ លោក អាស្ទឺដាម បានថ្លែងទៀត​ថា គម្រោងរៀបចំរដ្ឋាភិបាលនិរទេសខ្លួននេះ បានកើតឡើងមួយថ្ងៃ ក្រោយរដ្ឋប្រហាដោយ​ខុស​ច្បាប់ ក្នុងប្រទេសថៃ ដោយ​លោកឧត្ដមសេនីយ៍យោធា ប្រាយុទ ចាន់អ៊ូចារ នៅថ្ងៃព្រហស្បត្តិ៍ទី២២ ខែឧសភា កន្លងមកនេះ។

លោក អាស្ទឺដាម ដែលជាទីប្រឹក្សាឲ្យចលនានិយមប្រជាធិបតេយ្យ នៃពួកអាវក្រហមថៃផងដែរនោះ បាននិយាយថា ទង្វើរបស់ក្រុមយោធាថៃ បានរត់ចេញពីភាពស្របច្បាប់ទាំងឡាយ ហើយវាបានបង្កើតឲ្យមាន ជាការរំលោភ​យ៉ាង​ធ្ងន់ធ្ងរ ទៅនឹងប្រព័ន្ធនិតិរដ្ឋរបស់ប្រទេសថៃ និងច្បាប់អន្តរជាតិ។ អង្គការដែលមាននិតិភាពពិតប្រាកដ ផ្ដល់ដោយ​ច្បាប់ និងប្រជាជន ក្នុងការដឹកនាំប្រទេសថៃ មានតែគណបក្សភឿថៃ តែមួយគត់ បើគេមើលទៅលើជ័យជំនះ​យ៉ាង​ច្បាស់លាស់ និងមិនអាចប្រកែកបាន ក្នុងការបោះឆ្នោតកាលពីថ្ងៃទី៣ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១១ កន្លងមក។

លោកបានថ្លែងថា «កងទ័ពថៃ មិនត្រូវបានប្រជាជនជាប់ឆ្នោត ឲ្យមកដឹកនាំប្រទេសនោះទេ។ ក្រុមមនុស្ស ដែលមាន​សមត្ថភាព​មកដឹកនាំប្រទេសថៃបាន ដោយសារជ័យជំនេះក្នុងការបោះឆ្នោតសេរី និងយុត្តិធម៌នោះ បច្ចុប្បន្នកំពុង​ត្រៀម​បង្កើតរដ្ឋាភិបាលនិរទេសខ្លួន នៅក្រៅប្រទេសមួយ»។

ទីប្រឹក្សាច្បាប់ជនជាតិកាណាដារូបនេះ បានលើកនូវបញ្ហានៃការចាប់ឃុំខ្លួន សកម្មជននិយមលិទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ​បច្ចុប្បន្ន ដោយក្រុមយោធាក្នុងប្រទេសថៃ មកបរិហា ដោយបានចាត់ទុកទង្វើនោះ ជាការប៉ះពាល់ដោយ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ធ្ងន់ធ្ងរ។ លោកបានពន្យល់ថា៖ «បើពិនិត្យមើលហេតុការណ៍ពីមុនៗមក ដែលប្រព្រឹត្តិដោយកងទ័ពថៃ ទាក់ទងនឹង​ការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស យើងមានការព្រួយបារម្ភខ្លាំងណាស់ ពីសុវត្ថិភាពរបស់ជនជាប់ឃុំ។ យើងស្នើសុំទៅសហគម​អន្តរជាតិ ឲ្យងាកមកមើលបញ្ហានេះ យ៉ាងដិតដល់បំផុត។»

លោក អាស្ទឺដាម បានបង្ហើបឲ្យដឹងដែរថា រដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសជាច្រើននៅក្នុងពិភពលោក បានថ្លែងពីបំណងរបស់​ពួកគេ ក្នុងការទទួលឲ្យរដ្ឋាភិបាលថៃនៅក្រៅប្រទេសនេះ ឲ្យជ្រកកោននៅក្នុងប្រទេសរបស់ពួកគេ ដោយយោងទៅ​តាមច្បាប់អន្តរជាតិ។ «យើងមិនត្រូវច្រឡំទេ។ វាជារដ្ឋប្រហាយោធាខុសច្បាប់មួយ ដែលត្រូវតែមានការដាក់ទណ្ឌកម្ម និងវិធានការទប់ស្កាត់ខាងការទូតខ្លាំងក្លា ដើម្បីធានាទៅដល់សន្តិសុខ និងសុវត្ថិភាពនៃប្រជាជនថៃ។»៕